تحقیر و تعظیم!
وقتی به خیلی از روابط آدم‌های كوچه و خیابان نگاه می‌كنم، می‌توانم رگه‌های تحقیر كردن دیگران و به این شكل، بزرگ كردن خود را ببینم. داشتم فكر می‌كردم برعكس تحقیر چیست! به طنز به فكر تعظیم (عظیم كردن در مقابل حقیر كردن) افتادم! یك لحظه به این نتیجه رسیدم كه اساسا این موضوع جدیدی نیست!
تعظیم كردن، كوجك كردن خود و بزرگ كردن تعظیم شونده است! دقیق‌تر كه نگاه می‌كنی، شبیه یك امتیاز دادن می‌شود! انگار تعظیم كننده، از شخصیت خودش مقداری را به طرف مقابل می‌دهد! حالا وقتی به آدم‌های اطراف می‌رسی، این "شخصیت خرج كردن" و "شخصیت گرفتن" را بیشتر می‌بینی! اصلا این "شخصیت"، ساده‌ترین و دم‌دست‌ترین سرمایه‌ای است كه می‌توان از آن خرج كرد! از طرف مقابل هم همینطور! هیچ چیزی به این اندازه مهم نیست كه تعظیم شوی!
خیلی از آدم‌ها روابط‌شان بر اساس هزینه است. برای همین وقتی بین این آدم‌ها می‌روی باید چیزی برای خرج كردن داشته باشی! این چیز می‌تواند اعتبار، مقام یا پول باشد! اما اگر بدبختی، هیچ كدام از اینها را نداشت از چه چیزی خرج می‌كند؟! دیگر "گردن كج كردن" اصطلاحی است كه مصادیق‌اش را می‌توانی در هر جایی ببینی! یك نمونه‌اش، ارباب‌الرجوع‌های ادارات!
ماجرای جالب دیگری هم هست؛ یكی از راه‌های ساده و كم‌هزینه‌ی ضربه زدن به دیگران، تحقیر است! اگر كسی پولت را خورده! یا ضرری به تو زده! یا مشكلی برایت به وجود آورده! هزار راه برای تلافی كردن هست! مثلا می‌توانی از او شكایت كنی! یا یك مشت یا كشیده به او بزنی! اما راه كم‌هزینه‌تر و پربازده‌تری هم به نام تحقیر وجود دارد! می‌توانی او را به انحای مختلف تحقیر كنی! دلت هم كاملا خنك می‌شود!
از این هم كه بگذریم، تعظیم شدن(!) برای بسیاری از افراد، هدف است! باید نشان بدهند كه چقدر بزرگ هستند! خیلی‌ها این "بزرگ نشان دادن" را با وسایل دیگری انجام می‌دهند! اما عده‌ای هم از تحقیر استفاده می‌كنند! بالاخره كوچك كردن دیگران، نتیجه‌ی بزرگ شدن نسبی شخص را می‌دهد!
خلاصه با این ماجراها و ماجراهای دیگر است كه تحقیر را می‌توان هزار جا دید! شاید اینها همه از لطف آن كسی است كه درجه‌بندی انسانها را اختراع كرد! من مدت‌هاست كه به "آدم‌های بدون درجه" فكر می‌كنم!
::samic::
نوشته شده در شهریور 86
مطالب گذشته